به طور کلی بازارهای مالی به به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که هر دسته ویژگی‌ها، محاسن و معایب خاص خود را دارا هستند.
در این مقاله سعی بر این داریم تا انواع این بازارها را از لحاظ ساختاری مورد بررسی قرار دهیم.
تسط بر نحوه‌ی حرکت‌های قیمت در هر کدام از این بازارها بسیار حائز اهمیت هست. چه اینکه عدم آشنایی با نوع نوسانات و نوع تحلیل هریک از این بازارهای مختلف قطعا می‌تواند ضررهای جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
کلیک کنید:
1. بازار سهام
تقریبا قدیمی‌ترین و مهمترین بازار مالی در سطح جهان بازار سهام است. در این بازار سهام شرکت‌های مختلف عرضه و قیمت‌گذاری می‌شود.
مهمترین ویژگی این بازار نوسانات زیاد و امکان ایجاد حرکت‌های بسیار بزرگ است.
مهمترین نکته در مورد نحوه‌ی حرکت سهام شرکت‌ها این موضوع است که گاهی تحلیل تکنیکال در این بازار کاربرد کمتری دارد. به عبارت دیگر آمار موفقیت تحلیل تکنیکال در این نوع از بازار به نسبت بازارهایی که در ادامه مورد بحث قرار میگیرد کمتر است.
به همین دلیل پیشنهاد می‌شود در کنار تحلیل تکنیکال، از تحلیل بنیادی نیز برای تحلیل عملکرد شرکت‌ها استفاده شود.
اما دلیل این نکته چیست؟
سهام یک شرکت معتبر فناوری مثل فیس‌بوک را در نظر بگیرید. یک شرکت پرانرژی تشکیل شده از کادری پر توان که با استفاده از دانش و تجربه بسیار پرقدرت در مسیر پویایی شرکت خود در تلاش هستند و درحال ارائه‌ی خدماتی هستند که در زمان خود بی نظیر است.
حال فرض کنید که نمودار این شرکت که همه‌ی شاخص‌های فنی حکایت از آینده‌ی روشنی برای آن دارد در مسیر حرکت صعودی خود یک دو قله یا هر الگوی بازگشتی دیگری را می‌سازد. آیا می‌شود انتظار داشت که به صرف یک الگوی بازگشتی سهام این شرکت با افت بزرگی مواجه شود؟ قطعا پاسخ شما منفی است.
به همین دلیل است که نقش اطلاعات بنیادی در تحلیل سهام‌ها بسیار پر رنگ است. به عبارت بهتر اگر شما از اطاعات کافی در مورد عملکرد شرکت‌ها بی‌بهره‌اید توصیه می‌شود برای معامله بیشتر دقت کنید.
در زیر حرکت پرشتاب spx500 را در سال‌های گذشته مشاهده می‌کنید:
در زیر نمودار شاخص کل بورس تهران را می‌بینید:
جزییات بیشتر:
چگونه در بورس تهران سرمایه گذاری و خرید و فروش کنیم؟
چگونه خرید و فروش سهام را بصورت آنلاین انجام دهیم؟
2. بازار کمودیتی‌ها (کالا)
دومین نوع بازار مورد برسی ما کمودیتی‌ها هستند.
کمودیتی ها عبارتند از: نفت، طلا، آلومینیوم و به طور کلی هر چیزی که حاصل استخراج از منابع و معادن کره زمین است.
متاسفانه یا خوشبختانه این بازار هم بازار نیز نوسانات زیادی دارد. البته نوع نوسان در این بازار متفاوت از بازار سهام است.
نوسانات در این بازار بیشتر تحت تاثیر مسائل سیاسی در سطح جهان است. به خاطر داریم که رییس جمهور وقت ایران طی دو سخنرانی باعث شد قیمت نفت جهانی حدود 80 دلار افزایش پیدا کند و به 140 دلار در هر بشکه برسد.
روزانه شاهد اخبار گوناگون از سرتاسر جهان هستیم که هر کدام از این اخبار ممکن است بر روی یکی از این منابع تاثیر بسیار زیاد بگذارد.
با وجود اینکه امکان کسب سودهای کلان در این بازار توسط تریدرها وجود دارد، برای افرادی با سرمایه‌های کم بسیار پر ریسک است.
دومین نکته در مورد کمودیتی‌ها این هست که قراردادهای کارگزاران برای ارائه این محصولات به مشتریان خود دارای تاریخ انقضاست و معمولا این تاریخ‌ها به صورت ماهیانه تمدید می‌شود.
اما خود این موضوع مشکلاتی را برای معامله‌گران این محصولات به ارمغان می‌آورد. فرض کنید یک معامله بر روی نفت گرفته‌اید و این معامله در حال حاضر در ضرر هست. در همین هنگام تاریخ قرارداد این نماد برای بروکر به انقضا می‌رسد و بروکر مجبور می‌شود معامله شما را باضرر ببندد.
ضمن اینکه ممکن است قرار داد جدید برای مدتی منعقد نشود و در نتیجه شما امکان باز کردن مجدد پوزیشن را هم از دست می‌دهید.
در زیر نمونه نوسانات نفت را مشاهده می‌کنید:
3. بازار معاملات آتی یا سلف (فیوچرز)
برای درک بهتر این بازار بهتر است ابتدا در مورد ابزار مشتق توضیح دهم:
ابزار مشتق به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آنها وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچ گونه ارزش مستقلی ندارند. قرارداد آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به‌طور معمول در بورس‌های معتبر جهان دادوستد می‌شوند.
ابزار مشتقه ابزاری است که از بازارهای پایه‌ای مثل کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده‌اند و در بورس‌های مختلف معامله می‌شوند.
در معاملات این ابزارها، اصل دارایی جابه جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوطه است.
معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می‌کند و می‌تواند از نظر اقتصادی در انتقال ریسک بازار و کاهش هزینه تأمین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختار جریان نقدی و گریز از مالیات و در نهایت تغییر نرخ ثابت بدهی به نرخ شناور مؤثر باشد و به دلیل مشروع بودن نرخ شناور ازنظر اسلام، این ابزار در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.
معمول‌ترین ابزارهای مشتقه عبارتند از:
سواپ‌ها، قراردادهای آتی و اختیار معامله.
در واقع معنای حقیقی مشتقات، توافق میان دو گروه مشروط بر خروجی آتی دارایی پایه است. تصور رایج آن است که ابزارهای مشتقه خود دارایی می‌باشند، در صورتی که این تصور نادرست است، زیرا که یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی‌تواند ارزشی داشته و ایجاد نماید.
اما بسیاری از ابزارهای معمول مانند سواپ‌ها (Swaps)، معاملات آتی (Futures Contract) و اختیار معامله (Options) که دارای ارزش ذاتی نظری هستند می‌توانند از طریق فرمول‌هایی همچون بلک شولز محاسبه شده و به صورت مکرر در بازارهای آزاد قبل از تاریخ سررسید مورد معامله قرار گیرند.
با توجه به توضیحات بالا قرارداد آتی نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد.
در این قرارداد یک طرف توافق می‌کند در سر رسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر تحویل دهد.
قراردادهای آتی برای نخستین بار بر پایهٔ محصولات کشاورزی و بعدها بر پایهٔ منابع طبیعی مانند نفت معامله می‌شدند. قراردادهای آتی مالی در سال 1972 وارد بازار شدند. در سال‌های اخیر، قرادادهای بر پایه ارز، نرخ بهره، و شاخص‌های بازار سهام بسیار متداول شده‌اند و نقش مهمی در کنترل ریسک بازی می‌کنند.
از محبوب‌ترین و در عین حال سودده‌ترین و کم ریسک ترین انواع بازارهای مالی بین الملل بازار فیوچرز هست که متاسفانه معامله گران ایرانی به دلیل اطلاعات کم و بعضا عدم امکان دسترسی مناسب از این بازار غافل هستند.
مطلب مرتبط:
چگونه در بازارهای مالی ترید کنیم؟ (راهنمای مقدماتی)
4. بازار تبادلات ارز خارجی (فارکس)
پرحجم‌ترین بازار مالی جهان، فارکس است.
در بازار فارکس تبادل ارزها انجام می‌شود. قیمت مورد معامله در جفت ارزهای مختلف از تقسیم ارز دوم بر ارز اول به دست می‌آید و این عدد در جفت ارزهای اصلی (به جز جفت ارزهایی که طرف دوم آنها ین ژاپن هستند) همواره عددی کمتر از 2 است.
این به این معناست که هیچ زمان در بازار فارکس ارزش یک ارز به نسبت ارز دوم دو برابر نمی‌شود و این موضوع باعث می‌شود که نوسان قیمت‌ها در این بازار بسیار محدود شود.
در واقع با دید کلی بازار فارکس یک بازار رنج محسوب می‌شود و این رنج بودن بازار این امکان را به معامل‌گران خرد می‌دهد تا بتوانند در این بازار فعالیت کنند و سود بدست آورند.
به عبارت بهتر اگر در بازار فارکس معامله‌گر از اهرم استفاده نکند و با اهرم یک به یک معامله کند احتمال بسیار کمی وجود دارد تا حسابش صفر شود چون هیچ زمان یکی از ارزهای تشکیل دهنده‌ی آن جفت ارز ارزشش صفر یا دو برابر نمی‌شود.
در مقایسه با سایر بازارها، در کمودیتی‌ها نفت را مثال زدیم که دامنه نوسانی از 30 تا 140 دلار را در سال‌های گذشته به ثبت رسانده و رشد چندبرابری داشته است.
برخی از مزایای بازار تبادلات ارزی
1. امکان معامله در تمام طول شبانه روز
2. هزینه بسیار کم برای انجام معاملات (در صورت انتخاب بروکر مناسب)
3. نقد شوندگی بسیار بالا
زمان بازار تبادلات ارز (فارکس)
بازار بین‌المللی ارز هر دوشنبه با باز شدن شرقی‌ترین بانک‌های دنیا آغاز به کار می‌کند. این بانک‌ها شروع به معامله ارز و در نتیجه آن استخراج نرخ برابری ارزها نموده و معامله‌گران در دیگر نقاط جهان نیز در صورت تصمیم به معامله در آن هنگام (که طبیعتاً در آن هنگام خارج از ساعت کاری هستند) بایستی معاملات خود را براساس این نرخ‌ها انجام دهند در ادامه بانک‌ها و دیگر موسسات مالی کشورهای آسیایی این پروسه را ادامه داده تا این چرخه به بانک‌های اروپا و ایالات متحده آمریکا برسد.
البته در هنگام بازگشایی بازار ایالات متحده آمریکا، بازارهای آسیایی روز کاری خود را به پایان رسانیده‌اند. این چرخه زمانی، پنج روز هفته بدون یک ثانیه توقف تا جمعه شب ادامه دارد.
تحلیل در بازار تبادلات ارز
همانطور که اشاره شد در بازار فارکس به دلیل ماهیت رنجی که وجود دارد احتمال ایجاد نوسانات پی‌در‌پی برای دوره‌های طولانی بسیار زیاد هست. لذا تحلیل تکنیکال به خصوص با تکیه بر الگوهای قیمت بسیار می‌تواند موفقیت آمیز باشد.
همچنین در این بازار در صورت داشتن سرمایه مناسب، می‌توان از سیستم‌هایی مانند مارتینگل و هج و… کرد و معامله‌گرانی هستند که از این سیستم‌ها بهره می‌گیرند.
نکته: سیستم‌های مورد اشاره نیاز به سرمایه های مناسب و دقت زیاد دارند لذا در صورت فراهم نبودن شرایط به راحتی امکان ایجاد ضررهای بزرگ را فراهم می‌کنند.
در زیر ،یک نمونه تصویر از چارت دلار به فرانک سوئیس را مشاهده می‌کنید:
مطلب مرتبط: فارکس بهتر است یا بورس تهران؟
5. رمز ارزها (کریپتو کارنسی ها)
یکی دیگر از انواع بازارهای مالی رمز ارزها یا ارزهای دیجیتال هستند. رمز ارزها بازاری نوظهور هستند که در مدت بسیار کوتاه جایگاه خود را در بین بازارهای با قدمت و اعتبار زیاد تثبیت کردند. سردمدار این بازار یعنی بیت کوین رشد خیره کننده از ابتدای شکل‌گیری داشته است
این ارز در موج نزولی قبل، تا کمتر از 3500 دلار سقوط کرد و نشان داد که این بازار بسیار غیر قابل پیش بینی هست. نوسانات زیاد باوجود اینکه امکان دریافت سودهای بسیار بزرگ را فراهم می‌کنند ریسک بیشتری نیز دارد.
در زیر تصویر نمودار بیت کوین را در مدت تقریبا ده سال مشاهده می‌کنید:
سخن آخر
بازارهای مختلف نوع رفتارهای متفاوتی دارند. بعضی بسیار پر هیجان و بعضی بسیار کم هیجان هستند. بعضی بسیار تحت تاثیر اخبار و بعضی کمتر تاثیرپذیرند.
در برخی اطلاع از اخبار بسیار مهم است و در برخی تسلط بر تحلیل تکنیکال.
اما آن چیزی که مهم است این است که معامله‌گر با توجه روحیات، سرمایه، امکانات و توانمندی‌های خود بهترین بازار را انتخاب کند. عدم دقت به این موارد می‌تواند ضررهای بزرگی به همراه داشته باشد.
کسب مهارت لازم و یادگیری مداوم در این زمینه‌ها تا حدود زیادی به کسب موفقیت کمک خواهد کرد.